Hoe voer je als zorgverlener tijdig en met vertrouwen gesprekken met kind en ouders over wat écht belangrijk is? Over de dieperliggende waarden die richting geven aan wat zij wel en niet willen in elke fase van het zorgtraject? Proactieve zorgplanning zorgt ervoor dat zorg en behandeling beter aansluiten bij wat kind en gezin belangrijk vinden, vergroot hun regie en maakt intensieve zorg beter planbaar. De IMPACT-methode ondersteunt zorgverleners, kinderen en de ouders bij deze gesprekken. Deze wetenschappelijk onderbouwde aanpak, ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen zorgverleners, onderzoekers, kinderen en ouders, biedt structuur en handvatten om proactieve zorgplanning op een toegankelijke en effectieve manier in de praktijk toe te passen. De methode is ingebed in opleidingen en wordt continu verbeterd door ervaringen uit het veld. Dit artikel beschrijft wat er recent is bereikt en hoe jij als zorgverlener kunt bijdragen.

Opleiding: bouwen aan vertrouwen en brede implementatie

Het eerdere opleidingsaanbod rondom IMPACT is recent doorontwikkeld en boekt mooie resultaten. Zo volgden inmiddels 123 zorgprofessionals de vernieuwde tweedaagse training, waarin ze met veel enthousiasme en actieve betrokkenheid werden meegenomen in deze methode voor proactieve zorgplanning. De interactieve training legt een stevige basis voor het voeren van betekenisvolle gesprekken met kinderen en ouders. Daarnaast loopt een uniek tweejarig ‘faculty development’ (train-de-trainer) programma met 28 zorgprofessionals die zich inzetten om proactieve zorgplanning systematisch in hun organisatie te implementeren. Zij krijgen concrete opdrachten en intensieve begeleiding en werken aan het verspreiden en borgen van kennis over proactieve zorgplanning in hun teams. De langdurige betrokkenheid van deze professionals is bijzonder en draagt bij aan duurzame verandering.

De deelnemers aan trainingen en het faculty development programma komen uit verschillende zorgsettingen, zoals de academische kinderziekenhuizen, waaronder de Kinder Comfort Teams, algemene kinderziekenhuizen, de kinderthuiszorg en logeerhuizen. Zij fungeren steeds vaker als ambassadeur voor proactieve zorgplanning in hun team of regio. Zo ontstaat niet alleen meer kennis, maar ook draagvlak en beweging in de praktijk.

Monitoring door vragenlijsten, gespreksopnamen en interviews

De afgelopen maanden is via vragenlijsten nauwkeurig gevolgd hoe zorgprofessionals de opgedane kennis over de IMPACT-methode toepassen in hun werk. Tegelijkertijd delen ouders via vragenlijsten hun ervaringen met proactieve zorgplanning en de invloed daarvan op de kwaliteit van leven van kind en gezin, integrale kindzorg en persoonsgerichte communicatie. Deze gegevens bieden waardevolle inzichten in de impact van proactieve zorgplanning, zowel vanuit het perspectief van zorgverleners als van gezinnen. De eerste opnames van gesprekken, gevolgd door interviews met ouders en professionals, tonen voorzichtig de meerwaarde van proactieve zorgplanning én maken zichtbaar welke uitdagingen er nog liggen in de praktijk. Hoe vind je de balans tussen gestandaardiseerde en gepersonaliseerde zorg: hoe bied je houvast met vaste werkwijzen, zonder voorbij te gaan aan de unieke situatie van elk kind en gezin? Het lijkt vanzelfsprekend, maar goede communicatie over de doelen van zorg en behandeling tussen kind, ouders en zorgverleners blijft in de praktijk vaak complex. Belangrijke vragen zijn: hoe doseer je informatie zonder kind en ouders te overvragen? Op welk moment willen zij over welke onderwerpen praten? Hoe voelen zij zich gehoord en betrokken? Vooral bij lastige of toekomstgerichte gesprekken is het essentieel dat ouders zich niet alleen goed geïnformeerd voelen, maar ook serieus genomen in hun wensen, zorgen en afwegingen. Zeker wanneer het vertrouwen in de zorg nog kwetsbaar is, is dat van groot belang. Deze inzichten leveren waardevolle input op voor de verdere ontwikkeling van de IMPACT-methode en het bijbehorende opleidingsprogramma.

Praatkaart en gesprekshandleiding versterken de kwaliteit van het gesprek

De vernieuwde praatkaart voor het kind en de ouders en de gesprekshandleiding voor zorgprofessionals worden steeds vaker gebruikt en gewaardeerd. Beide hulpmiddelen zijn ontwikkeld om proactieve zorgplanning te ondersteunen en de kwaliteit van het gesprek te vergroten. De praatkaart helpt het kind en de ouders om zich voor te bereiden op het gesprek met hun zorgverlener en bewust stil te staan bij wat voor hen echt belangrijk is. Dit biedt houvast bij het formuleren van behandelwensen en het nemen van beslissingen, nu en in de toekomst. De gesprekshandleiding sluit hierop aan met een vergelijkbare opbouw en biedt zorgverleners een duidelijke structuur, voorbeeldthema’s en taal om het gesprek stap voor stap, open en gelijkwaardig te voeren. Zo halen kind, ouders en zorgverlener samen het beste uit het gesprek. De positieve ervaringen met deze hulpmiddelen blijven niet onopgemerkt. Ook internationaal groeit de belangstelling. In reactie op verzoeken uit de praktijk wordt daarom gewerkt aan vertalingen van de praatkaart en de handleiding.

De praatkaart voor kinderen en ouders en de gesprekshandleiding voor zorgverleners zijn gratis te downloaden. Zo kan iedereen zich goed voorbereiden en bijdragen aan een open en waardevol gesprek.

Proactieve zorgplanning krijgt breder aandacht!

We krijgen steeds vaker vragen vanuit andere groepen, zoals jongvolwassenen en mensen met ZEVMB, die ook baat kunnen hebben bij de IMPACT-methode. Ook partners buiten de academische ziekenhuizen tonen hun belangstelling. Die verbreding is waardevol: het laat zien dat de principes van proactieve zorgplanning breed toepasbaar zijn, over domeinen en leeftijdsgrenzen heen. Zo ontstaat een gemeenschappelijke taal die professionals verbindt en bijdraagt aan betere afstemming in de transitiezorg; van kind naar volwassene en van ziekenhuis naar thuis. 

Wat kun jij doen?

Proactieve zorgplanning begint bij jou. Of je nu kinderarts bent, verpleegkundige of werkzaam in revalidatie of langdurige kindzorg: jij kunt het verschil maken. De IMPACT-methode biedt concrete handvatten om de zorg écht af te stemmen op wat voor het kind en de ouders van betekenis is. Zet de vernieuwde praatkaarten in bij je volgende gesprek, bespreek binnen je team hoe je proactieve zorgplanning kunt versterken, of schrijf je in voor de tweedaagse training om duurzame verandering binnen je organisatie te realiseren. Omdat je als zorgverlener vaak nauw contact hebt met kind en gezin, kun je ook hun betrokkenheid versterken bij de inbedding van proactieve zorgplanning. Door het kind en de ouders actief uit te nodigen hun ervaringen te delen, geef je hen niet alleen een stem, maar verzamel je ook waardevolle inzichten om de zorg samen verder te verbeteren. Zo bouwen we gezamenlijk aan toekomstgerichte, kind- en gezinsgerichte zorg.